Yıldızlar ve Galaksiler: Kaç Tane Galaksi Var?

Galaksi nedir sorusunun cevabı, kütleçekimi etkisi sayesinde bir araya gelmiş olan yıldızlardan, bunların artıklarından, yıldızlararası gaz ve tozlardan meydana gelmiş karanlık madde sistemleridir şeklinde verilebilir. Kütleçekimi sayesinde bu malzemeler galaksi içerisinde tutulur ve bu kütleçekimini sağlayan unsurlardan biri galaksi merkezinde bulunan kara deliklerdir. Galaksilerin içerisinde bulundurdukları gezegenler, bunların uyduları, asteroidler, yıldızlar, bulutsular, tozlar ve nötron yıldızları gibi maddeler milyonlarca yıllık bir süreçte meydana gelir.

Galaksilerin içerisindeki yıldız sayısı, bunların yapıları ve gaz bulutları bakımından farklılık gösterir. Galaksi diğer adıyla gökada, 3 farklı tipte sınıflandırılabilir. Bunlar:

• Spiral Gökadalar
• Çubuklu-Sarmal Gökadalar
• Eliptik Gökadalar
• Düzensiz Gökadalardır.

Kaç Tane Galaksi Var?

Tüm galaksiler şekillerine ve büyüklüklerine göre farklılık gösterir. Dünyamız, Güneş Sistemi içerisinde bulunan Samanyolu galaksisinde yer alır. Galaksinin içerisindeki Güneş dış tarafa dörtte bir oranında yakınken merkeze dörtte üç oranında uzaktır. Galaksiler tarafından oluşturulan galaksi kümeleri, evrenin genişlemesiyle birbirinden uzaklaşır.

Saatte 2.2 milyon kilometre hızla evren içerisinde hareket eden Samanyolu Galaksisi buna örnektir. Kaç tane galaksi var sorusunun cevabı ise net değildir. Evren’de bulunan ve Samanyolu veya Andromeda gibi büyük galaksilerden 225 milyar civarında, cüce galaksilerden ise 7 trilyon civarında bulunduğu bilinmektedir.

Galaksi Tipleri

Morfolojik yapılarına göre sınıflandırılan galaksiler, 1926 yılında Hubble tarafından geliştirilen bir şemanın sonucunda tiplere ayrılabilmiştir.

• Galaksi türlerinden biri olan Spiral galaksi diğer adıyla sarmal galaksi, Evren üzerinde en çok bulunan gezegen tipidir. Samanyolu’na da en yakın galaksi olan Andromeda Galaksisi spiral galaksi sınıfındadır. Disk merkezlerinde şişkinlik ve halo bölgesine sahip olan spiral tipteki galaksiler, içerisinde yaşlı yıldızları ve toz/gaz bulutlarından yoksun ve küre biçimde bir çıkıntı şeklindeki çekirdeğe benzerler.
• Çubuklu spiral galaksi tipine de yine Samanyolu Galaksisi örnek verilebilir. Spiral galaksi tipinden farkı şişkin merkezleri boyunca uzanmış parlak yıldız çubuklarının bulunmasıdır. Bu bölgede genellikle kırmızı yıldızlar bulunur ve yıldız çubuklarında ve kollarında yıldız oluşumları daha sık gelişir.
• Eliptik galaksiler, merkezinde çıkıntı veya çekirdek bulundurmayan galaksi tipidir. Çekirdeği olmamasına karşın merkezi diğer galaksi tiplerine göre daha parlaktır ve dışa doğru parlaklığı azalır. Yıldızlar, gazlar ve diğer malzemeler bu galaksinin etrafına yayılmış şekildedir ve yuvarlak ve uzun olan galaksiler bu özelliği sayesinde puroya benzer. Eliptik galaksilerin kütlelerinin büyük bir kısmını karadelikler oluşturur.
• Son olarak düzensiz galaksiler, IO ve IM olmak üzere iki farklı sınıfta değerlendirilir. IO Galaksileri, kaotik olarak isimlendirilen rastgele galaksilerken; IM galaksileri sarmal gökada kollarının izlerine sahiptir ve en sık bulunan düzensiz galaksiler arasındadır.

Yıldızların Yaşamı ve Ölümü

Kütle çekimi etkisiyle bir araya gelen, yüksek basınç ve sıcaklığa ulaştığında meydana gelen yıldızlar, farklı türlerde ve yaşlarda olabilir. Güneş’ten daha parlak veya daha sönük olan, rengi daha kırmızı veya mavi olan birbirinden farklı yıldızlar vardır. 

Yıldızların yaşamı boyunca yer çekimi basıncı dengelidir ancak kullanılabilir hidrojen kalmadığında yerçekimi daha baskın hale gelir ve yıldızlar sıkışır. Bu sıkışmanın etkisiyle kırmızı dev evresine giren yıldız, artan basınç sonucu patlamaya maruz kalır.

Bu da yıldızların ölüm çeşitlerinden biridir. Yıldızın kütlesinin Chandrasekhar denilen limitin üzerinde olması sonucu da yıldızların ölümü gerçekleşebilir. Çekirdek üzerindeki elektron ve protonların birbirini itmesi ve yıldızın kendi içerisine çökmesi sonucu kara delik oluşur. Bu da yıldızın ölmesinin bir diğer sebebi olarak açıklanabilir. Yıldızların ortalama ömrü kaç yıldır sorusuna cevap verilecek olursa, bu sürenin yıldız tiplerine göre farklılık gösterdiği söylenebilir. Örnek vermek gerekirse, Güneş yıldızının ömrü 10 milyar yıl iken, Güneş’in 5 katı kadar kütleye sahip B tip yıldızların ömrü 100 milyon yıldır.

Online ders verme platformları konusunda profesyonel hizmetler için sitemizi keşfedin.