Dopamin Diyeti

Merhaba sevgili inekle Blog okuyucuları. Ben inekle sayısal öğretmenlerinden Mert Turhan Güçlü. Bugün sizlere dopamin diyetini anlatacağım. Dopamin’in ne için gerekli olduğunu çok salgılanması veya az salgılanması durumunda ne gibi etkilerin ortaya çıkacağından ve dopamin sistemini nasıl düzelteceğimizden bahsedeceğim.

Dopamin hücrelerde ve canlılarda çok önemli bir rolleri olan bir nörotransmiterdir. Dopaminin az salgılanması da sorundur çok salgılanması da sorundur. Önemli olan dopamin’in dengesinin her zaman sağlanmasıdır. 

Dopamin az salgılanırsa hayattan keyif alamaz, çaba gerektirmeyen aktivitelerde bile isteksiz oluruz, hafıza problemleri yaşarız. Bunun sebepleri ya dopaminin gerçekten az salgılanmasıdır ya da reseptörlerin körelmesidir.

Dopamin çok salgılanmasını anlamak için dopamin reseptörlerine yakından bakmamız gerekiyor. Dopamin reseptörleri dopamin salgılandıktan sonra dopamini kendine bağlayan ve dopamin’in algılanmasını sağlayan bir yapıdır. Eğer dopamin fazla salgılanırsa dopaminin çok salgılandığını gören beyin reseptörlerini korumak için için reseptörlerini azaltmaya gider. Beyindeki fazla dopamin miktarından dolayı beyindeki reseptörler, ne de olsa çok dopamin var ve benim ulaşabildiğim dopamin fazla olduğu için daha az reseptörle de bu işi görebilirim mantığıyla dopamin reseptörlerini kapatır. Böylelikle kapanan reseptörlerden dolayı ani dopamin yükselmeleri olmadığı zaman kişi mutsuz olur. Ufak şeyler insana keyif vermez. Hep daha çok dopamin arar insan. Bu derecede dopamin sağlayan pek çok aktivite vardır ancak en bilinenleri aşırı şeker tüketimi, bilgisayar oyunu bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı gibi arttırılabilir.

Peki dopamin sistemi bozulan bir insan bu sistemi tekrar nasıl düzeltir. İşte o konuya gelmenin zamanı da geldi.

Beyindeki reseptör sayısının azalmasının sebebi ani ve aşırı dopamin üretiminden kaynaklanıyordu. Reseptör sayısının eski haline dönmesi için ani dopamin sağlayan ve kişiye kısa süreli mutluluk sağlayan, uzun vadede çok şey götüren tüm aktivitelerden uzaklaşmak olmalıdır. Bunu bilgisayar oyunu bağımlılığı gibi bağımlılıklarda, kağıt kesiği gibi oynama süresini bir anda sıfıra indirerek yapmak gerekir. Bilgisayar oyunu gibi bağımlılıklar azalta azalta bırakılmaz. Çünkü kişi oyun oynarken hep daha fazla oyun oynamak ister dolayısıyla belirli bir saate uymaz. Onun için bu tür bağımlılıklar kağıt kesiği gibi bir kereden bırakılmalıdır. Tabi bunu kağıt kesiği gibi bırakırsanız sizin epeyce boş vaktiniz olacaktır. Bu boş vakti doldurmak oldukça önemlidir. Boş vaktinizi kitap okuyarak, arkadaşlarınızla ve tek başınıza gezerek, yeni yerler keşfederek, yeni bir enstrüman öğrenerek doldurabilirsiniz.

Ani dopamin artışı beyinde artık olmadığı için beyin kendini onarmaya başlar. Buna nöroplastisite denir. Beyindeki tüm dopamin reseptörleri kendine gelmeye başlar, Dopamin reseptörleri arttıkça salgılanan dopamin miktarı az olsa da algılanan dopamin miktarı fazla olduğu için yaptığınız aktivite su içmek gibi küçük bir aktivite olsa bile siz bundan keyif alırsınız. Arkadaşlarınızla muhabbet etmek oyun oynamaya göre daha çekici gelir. Sağlıklı bir vücut daha cazip gelir. Dolayısıyla siz kendinizin en iyi versiyonunu yaratmış olursunuz. Bunu kendim deneyimlemiş biri olarak söylüyorum etkiler kendini gösterdikçe eskiden çok sevdiğiniz sizi hep geriye götüren aktivitelerin hiçbiri artık çekici gelmiyor. Daha berrak bir zihinle işlerinize odaklanıyorsunuz. Beyin sisiniz ortadan kalkıyor. Dolayısıyla bunu herkesin denemesini şiddetle tavsiye ediyorum.

Hepinizin umutla çalışıp hayallerinizi gerçekleştirmek dileğiyle.

Mert Turhan Güçlü

04.12.2022