Uzay Araştırmaları: İlk Uzay Araştırmaları Nelerdir? Türkiye’nin Uzay Macerası!

Uzay araştırmaları astronomi ve uzay teknolojisinin kullanılarak uzay boşluğunun araştırılması sürecidir. Astronomlar tarafından teleskop aracılığıyla yapılan bu araştırmalar, fiziksel incelemeler veya insansız robotik uzay sondaları ile de yapılabiliyor. Uzaydaki nesnelerin gözlemlenebilmesi için uzay araştırmalarından en büyük ölçekli araştırmalar 1920’lerin sonunda Fritz von Opel ve Max Valier tarafından yapılmıştır. Opel-RAK araştırması ilk insanlı roket araçlar ve roket uçaklarının yapımını da beraberinde getirmiştir.

İlk Uzay Araştırmaları

Uzay araştırmalarının erken döneminde, Sovyetler Birliği ve ABD arasında rekabet oluşmuştur. Uzay yarışının başladığı bu dönemdeki bazı gelişmeler şu şekildedir:

• 4 Ekim 1957’de yer yörüngesine giren ilk insan yapımı nesne olan Sputnik 1 Sovyetler Birliği tarafından uzaya fırlatılmıştır.
• 1961 yılında Yuri Gagarin Vostok 1 ile ilk kez uzaya insanlı uçuşu gerçekleştirmiştir.
• 18 Mart 1965’te Alexei Leonov tarafından ilk uzay yürüyüşü yapılmıştır.
• 1969 yılında Amerikan Apollo11 misyonu ile Ay’a ilk kez iniş gerçekleştirilmiştir.
• 1971’de ilk uzay istasyonu olan Salyut 1 fırlatılmıştır.

Türkiye’nin Uzay Macerası

Ülkeler uzay çalışmalarını belirli kategorilere göre gerçekleştirirler. Bunlar:

• Ay’a insanlı uzay uçuşu
• Uzay istasyonu
• Fırlatma yeteneği
• İnsanlı uzay uçuşu
• Dünya dışı yönetimler
• Yapay uydular olarak sıralanabilir.

Türkiye de uzay faaliyetlerine pek çok ülke gibi haberleşme uyduları ile başlamıştır. Aerospatiale tarafından üretilen ve Fransız Guyanası üzerinden fırlatılan TÜRKSAT 1A uydusu Türkiye’nin uzay araştırmaları konusunda attığı ilk adım olarak nitelendirilebilir. Sonrasında TÜRKSAT 1B, TÜRKSAT 1C ve TÜRKSAT 2A uyduları da uzaya fırlatılmıştır.

Türkiye’nin uzay araştırmalarında kullandığı gözlem uydularından biri de BİLSAT’tır. 1999 yılında ilk denemelerine başlanan uydu, 12 metre çözünürlük özelliğiyle yörüngede başarıyla çalışmış ve bunun sonucunda TÜBİTAK uzay tesislerinde yer istasyonları kurulmuştur. Ülkemizde uzay araştırmalarını kim yapar sorusunun cevabı da TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü önderliğinde TUSAŞ, ASELSAN ve CTech firmalarıdır.

BİLSAT projesi sayesinde elde edilen deneyimler sonucu Türk mühendisler tarafından RASAT adı verilen yerli gözlem uydusu tasarlanmıştır. Bu proje kapsamında ham görüntüler elde edilmiş ve TÜBİTAK uzay tesislerinde yer istasyonunda geometrik ve radyometrik düzeltmeler yapılarak GEZGİN Portalı’na aktarılmıştır. RASAT 11 2022 yılına kadar kullanılmış ve görevi boyunca Dünya yörüngesi üzerinde 58.726 tur atmıştır.

Göktürk 2 adıyla 2007-2012 yılları arasında THK’nın yüksek çözünürlüklü istihbarat uydu ihtiyacı karşılanmış ve Yakın Kızıl Ötesi, Kamera Modülü, Yönelim Ekipmanları Kontrol Modeli geliştirilmiştir.

Yapay Zeka ve Uzay Keşfi

Son yıllarda birçok farklı sektörde olumlu etkiler yaratan yapay zeka uzay sektörüne de ışık tutmuştur. İnsanlığın sonsuz keşif ve merakına sebep olan uzay alanında gezegenler, yıldızlar ve galaksiler konusunda bilgiler edinmek için farklı uzay araçları ve gözlem cihazları kullanılıyor. Bu karmaşık ve uzun süreç, insan becerilerinin yetersiz kaldığı durumları da doğurabiliyor. Bu durumlarda, yapay zeka kullanılarak uzay keşfinde çığır açacak gelişmeleri beraberinde getiriyor. Yapay zekanın uzay alanında kullanım alanları:

• Uzay gözlemi ve veri analizi
• Uzay görevleri ve optimizasyon
• Uzay enkazı ve tehdit yönetimi
• Navigasyon ve rotasyon planlama
• Astronot asistanları olarak sıralanabilir.

Son Uzay Araştırmaları

Son uzay araştırmaları arasında en önemli gelişmelerden biri 2022 yılında galaksimizin merkezinde keşfedilen Sagittarius A adlı kara deliğin görüntüsüdür. Samanyolu merkezinde bulunan ve uzun süre boyunca analiz edilen kara delik hakkındaki veriler, sekiz farklı gözlemevinin bir araya gelip oluşturduğu Olay Ufku Teleskobu kullanarak elde edildi. Son gelişmelerden bir diğeri ise James Webb uzay teleskobunun evrenin en derin kızılötesi görüntüsünü elde etmesidir.

Özel ders ihtiyaçlarınız için sitemizi keşfedin.