Doğadan Enerji Kaynakları

İçinde yaşadığımız bu doğa bize karşı çok cömerttir ve ben de bu yazımda bu cömertliğin bize verdiği yenilenebilir enerji kısmını inceleyeceğim.

Yenilenebilir enerji, adından da anlaşıldığı gibi yenilenebilen yani doğadan sürekli olarak aldığımız enerjidir. Doğadan tekrarlı olarak alabildiğimizden dolayı sürdürülebilir enerji olarak da tanımlanabilir. Peki biz bu enerji nereden, nasıl elde edebiliriz? Biz ne kadar doğaya karşı saygılı, cömert olmasak da doğa bize karşı her zaman cömerttir. Buradaki cömertliğini bize birçok yoldan enerji kaynağı olarak göstermektedir.  Bu kaynaklar; güneş, rüzgâr, biyokütle, su (jeotermal, dalga ve hidrolik) gibi doğadan kendiliğinden bulunan sınırsız kaynaklardır. Ayrıca bu kaynaklar yenilenemeyen enerji kaynaklarına (kömür, benzin, doğalgaz vb.) göre zararsızdır.

Böylece ilk sorumuza yani “Bu kaynakları nereden bulabiliriz?” sorusuna cevap bulmuş olduk: doğadan. Peki biz bu kaynakları nasıl kullanacağız, örneğin Güneş’i gün içinde hepimiz görüyoruz ama bir lambayı yakmıyor veya telefonu şarj etmiyor. Ee o zaman nasıl oluyor da enerji kaynağı oluyor? Güneş panellerini hepimiz duymuşuzdur. Bazı evlerin çatısında, bahçesinde veya trafik lambaların üzerinde görmüş olabilirsiniz. Bu güneş panelleri güneşten gelen yüksek enerjili ışınları elektrik enerjisine dönüştürür. Yani biz bu doğal kaynakları bazı işlemden geçirerek veya aracı bir cihaz ile kullanabileceğimiz enerjiye dönüştürürüz. Gelin şimdi bunlara kısaca bakalım.

Güneş Enerjisi

Güneşin sahip olduğu enerjidir. Bir fotovoltaik sistem olan güneş panelleri fotoelektrik etkisinden yararlanarak güneşten gelen yüksek enerjili ışığın elektriksel doğru akıma (DC) dönüştürür ve bu elektrik pillerde sonra kullanılmak üzere depolanır. Güneş enerjisini güneşin ulaştığı her yerde kullanabiliriz. Elektrik hattı olmayan noktalarda elektrik için, ülkemizde trafik lambaları gibi alanlarda enerji tasarrufu için, Akdeniz bölgesinde seraları soğuktan korumak için vb. birçok alanda kullanılır.

Rüzgâr Enerjisi

Coğrafyada basınç farklarından dolayı oluşan rüzgarların sahip olduğu enerjidir. Çok fazla rüzgâr alan bölgelere kurulan türbinler ile havanın kinetik enerjisini elektrik enerjisine çevrilir. Rüzgâr, tribünde bulunan kanatlara çarparak hareket ettirir ve bu hareketi belirli mekanizmalarla elektrik enerjisine dönüştürür. Yani ne kadar rüzgâr o kadar elektrik. Rüzgâr enerjisi elektrik üretme alanında olduğu kadar, su çıkartma ve arazi sulama , tahıl öğütme (yel değirmenleri), taşımacılık sektörü gibi birçok alanda kullanırız.

Biyokütle Enerjisi

Hayvan gübresi, tarım atıkları, atık sular enerji bitkileri gibi organik atıklarda bulunan enerji türüdür. Bu organik atıklardan anaerobik fermantasyon ile elde edilen enerji, ısıtma sistemlerinde, elektrik üretiminde, araç yakıtı gibi birçok alanda kullanılır. Örneğin hayvan gübresini fermente ederek metan gazı oluşturabilir ve bunu mutfakta kullandığımız tüp gibi ocaklarda da kullanabiliriz.

Jeotermal Enerji

Jeotermal (sıcak su, buhar, gaz) kaynağın sahip olduğu enerji türüdür. Isıtma, soğutma, elektrik üretimi, mineral üretimi, kaplıca amaçlı kullanım gibi farklı uygulama alanlarına sahip olan jeotermal enerji ülkemiz için de önemli bir yenilenebilir enerji kaynağıdır

Hidrolik Enerji

Düşen veya hızlı akan suyun sahip olduğu enerji türüdür. Bu suların önlerine değirmenler, barajlar vb. yapılar kurarak suyun sahip olduğu enerjiyi kullanırız. Aynı rüzgar enerjisinde olduğu gibi bu enerji türü de arazi sulama, tahıl öğütme (su değirmenleri), barajlar ile elektrik üretime ve basınçlı hava üretme gibi bir çok farklı alanda kullanabiliriz.

Birçok yenilenebilir enerji kaynaklarını kısaca açıklamaya çalıştım. Sizin de gördüğünüz gibi doğa bize karşı her zaman cömerttir. Biz bunu ister kullanırız ister kullanmayız. Yenilenemez enerji kaynaklarını düşündüğümüzde elbet bir gün biteceğini unutmamalı ve bunların hava, su, toprak kirliğine neden olduğunu hatırlamalıyız. Hem doğamızı çevremizi koruyalım, hem de birçok yönden tasarruf edelim. 😊

Cevdet Hüner

17.06.2022