Freud ve Psikoseksüel Kuramı

Sigmund Freud, Avusturya doğumlu yahudi bir nörologdur. Psikanaliz biliminin kurucusu olan Freud’un psikoseksüel kuramı dışında topografik ve yapısal kişilik kuramları da vardır. Özellikle Yapısal kişilik kuramında çoğu kişinin duyduğu id, ego ve süperego kavramlarını işlemiştir. Freud’dan ve kuramlarından uzun uzun bahsetmek sayfalar süreceğinden bu yazıda psikoseksüel kuramdan bahsetmekle yetineceğim.

Psikoseksüel Kuram

Freud’a göre psikoseksüel gelişimin her döneminde haz belli bir noktada toplanır. Birazdan değineceğim dönemler isimlerini bu bölgelerden almaktadır. Eğer dönem ihtiyaçları gerektiği şekilde karşılanmazsa gelişim o dönem adeta durma noktasına gelir. Freud buna “Saplantı(Fiksasyon)” adını vermektedir. Birey, on sekiz yaşına kadar bu saplantılardan kurtulabilir ancak on sekiz yaşına kadar kurtulamazsa geri kalan hayatında bu saplantılarla baş etmek zorunda kalacaktır. Çünkü Freud’a göre çözülemeyen saplantılar bireyin hayatının sonuna kadar saplantı olarak kalır. Freud, psikoseksüel kuramı beş ayrı döneme ayırmıştır. Dönemler sırasıyla şöyledir:

 Oral Dönem(0-1,5 yaş)

 Bebeğin bu dönemde ki temel haz kaynağı ağızdır. Dönemde ismini buradan almaktadır. Bu dönemde bebek memeden erken veya geç kesilirse bebekte saplantı oluşabilir. Bebek ilerde dedikoducu, tırnaklarını yiyen, sigara veya alkol bağımlısı biri olabilir. Ayrıca obeziteye yatkınlıkta dönemin belirgin saplantıları arasındadır. Bunlar dışında duyuşsal olarak bakarsak, sevgide aşırıya kaçma, aşırı romantiklik, bencilleşme, sadizm ve mazoşizm gibi durumlarda bu dönem saplantıları arasında sayılabilir.

Anal Dönem(1,5-3 yaş)

Bireyin bu dönemde temel haz kaynağı anüs bölgesidir. Bu dönemde ki saplantıları belirleyen en önemli şey ise tuvalet eğitiminde ki tutumdur. Anne ve babalar bu dönemde çocuklarına tuvalet eğitimi verirken çok sert veya çok gevşek olmamalıdır.

Eğer çok sert olurlarsa birey gelecekte inatçı, cimri, aşırı kuralcı, kendini sürekli denetim altında tutan ve obsesif kompulsif bozukluk gibi saplantılar yaşayabilir. Anne baba çok gevşek olursa, çocuk ilerde dağınık, vurdumduymaz, savurgan olma gibi saplantılarla uğraşabilir. Bunlar dışında hırsızlık ve şüpheci davranışlarda yine bu dönemin önemli saplantıları arasındadır.

Fallik Dönem(3-6 yaş)

Bu dönemde ise, haz kaynağı cinsel bölgedir. Bu dönemde dikkat edilmesi gereken en önemli şeylerden biri aşırıya kaçan çocuk mastürbasyonudur. Böyle bir şey gözlenirse çocuk istismara uğruyor olabilir ama olağan sınırlar içerisindeki mastürbasyonlar normaldir. Bu dönemde ayrıca erkek çocukta Odipus, kız çocukta ise Elektra çatışmaları ortaya çıkar.

Yani erkek çocuk anneye, kız çocuk babaya aşk beslemeye başlar. Erkek çocuk aşkına ulaşabilmek için kendisini hemcinsleriyle özdeşleştirir. Kız çocuğu da aynı şeyi yapar. Örneğin erkek çocuğun babasının tıraş köpüğünü yüzüne sürmesi, kız çocuğunun makyaj yapması gibi. Bu gibi durumlar cinsel kimliğin açığa çıkmasını sağlar. Freud’a göre, çocukta bu dönemde süperego ortaya çıkar ve çocuğun odipal düşüncelerini bilinçaltına itmesini sağlar. Çocuk böylece odipal düşüncesinin yanlışlığını görmüş olur.

Çocuk bu dönemde aşırı meraklıdır ve sürekli sorular sorar. Hatta bazen o kadar çok soru sorar ki anne baba bıkma noktasına gelir. Eğer çocuk çok soru sorduğu için azarlanırsa bu onun ilerde sorgulamayan birine dönüşmesine yol açabilir.

Bu dönemin saplantıları arasında anne babaya aşırı düşkünlük, cinsel konularda kendini yetersiz hissetme, eş seçimi yapamama ve cinsel ilişki yaşamaktan korkma sayılabilir. Ayrıca erkeklik kadınlık unsurlarının aşırı abartılması, fanatizme yatkınlık, hastalık hastalığı gibi durumlarda ilerde çocukta ortaya çıkabilir.

Latent Dönem(6-12 yaş)

Bu dönemde hazzın toplandığı belli bir bölge yoktur. Bunun nedeni cinsel dürtünün ani şekilde bastırılmasıdır. Çocuk bu dönemde cinsel dürtülerden doğan gerilimi oyun, ders gibi etkinliklere yönelerek bastırır. Cinsiyete dayalı gruplaşmalar bu dönemde fazlaca görülür. Kızlar kızlarla, erkekeler erkeklerle takılır. Dönem içinde çocuğun oyun oynamasına müsaade edilmezse çocuk, ilerde strese karşı dayanıksız olabilir. Bu dönem “Fırtına öncesi sessizlik” olarak da bilinmektedir.

Genital dönem(12-18 yaş)

Çocuğun bir önceki dönemde bastırdığı cinsel dürtü, bu dönemde artmış şekilde ortaya çıkar. Birey bu dönemde daha çok, önceki dönem saplantılarından kurtulmaya çalışır.

Kuram bize ne anlatıyor?

Freud, genel olarak insanın yaşamının tamamının, ilk altı yılın yansımaları olduğunu düşünmektedir. Ona göre, insanın hayatı ilk altı yıldan ibarettir. Altı yaşından sonra kişi, yaşamı boyunca bu dönemin çalkantılarıyla uğraşır. Bu nedenle insanlar evlenmeden önce mutlaka bir eğitimden geçirilmelidir. Belki bu tür şeylere dikkat ederek mükemmel bir insan yetiştiremeyebiliriz. Belki çocuk gelişimini en iyi bilen bir ebeveynin çocuğu ilerde çok kötü bir insan da olabilir.

Bunlar olası şeyler. İnsanda özgür irade bulunduğu için bazen kötü olduğunu bilse de kötüye yönelebilir ancak bir çocuğun eğitiminin nasıl yapılacağı hakkında bilgilenmek bir anne babanın belki de çocuğuna karşı en büyük sorumluluğu. Günümüzde sevgiden yoksun büyütülen çocukların daha çok şiddete meylettiğini görebiliyoruz. Bu yüzden özellikle yeni evlenecek insanlar bilinçlendirilmeli. Bu belki dünyamızı bütün problemlerinden kurtarmayabilir ancak daha iyi bir dünya için atılacak güzel bir adım olabilir.

Ders içerikleri ve benzeri tüm konularla alakalı kesinlikle uzman inekle.com öğretmenleriyle iletişim kurarak yardım almalısınız.