Kimyacı Bilim İnsanları Bölüm 6: Henry Moseley 

Merhaba sevgili inekle Blog Okuyucaları, ben İnekle sayısal öğretmenlerinden Kübra. Serimizin bu bölümünde her ne kadar başarılı bir fizikçi olsa da kimya bilimine yaptığı katkılarla bilinen Henry Moseley’in hayatına doğru bir yolculuğa çıkıyoruz. Haydi başlayalım!

Henry Moseley Kimdir? 

Henry Gwyn Jeffreys Moseley 1887’de Birleşik Krallık’ta doğmuştur. İyi eğitimli anne babanın oğlu olan Moseley eğitim hayatını özel okullarda geçirmiştir.  İlkokuldan sonra Birleşik Krallığın en prestijli okullarından biri olan Eton Kolejine gitmek için burs kazanmıştır. Okuldaki fizik derslerinin ona fazla basit gelmesi sonucu kendisi bağımsız bir şekilde farklı konular üzerine çalışmaya başlamıştır ve 18 yaşına geldiğinde Eton’un fizik ve kimya ödüllerini kazanmıştır. 

1906 yılında Oxford üniversitesinde fizik bölümünde okumaya başlamıştır. Hep yüksek başarılı olan Moseley üniversiteyi final zamanı geçirdiği hastalık nedeniyle ikinci olarak bitirmiştir. Umduğu birinciliği elde edememek onu hayal kırıklığına uğratmıştır. 

Henry Moseley’nin Çalışmaları

Mendeleyev’in periyodik tablosunun üzerinden 44 yıl geçmiş olup bu zaman içinde yeni elementler keşfedilmiştir. Bu periyodik tabloda elemenler molekül ağırlıkları ve kimyasal özelliklerine göre sıralanmıştır ancak elementlerin bulundukları konumla kimyasal özellikleri her zaman eşleşmiyordu. Bunun sonuncunda Moseley elementlerin özelliklerinin ağırlıklarıyla bir ilişkisinin olmayıp sadece atom numarası ile ilişkili olduğunu kanıtlamış ve Modern Periyodik Tablonun temelini atmıştır. 

  Moseley bununla kalmayıp 43, 61, 72 ve 75 protonlu dört yeni elementin varlığını tahmin etmiştir. Bu elementler daha sonra diğer bilim adamları tarafından keşfedilmiştir. Onlara teknetyum, prometyum, hafniyum ve renyum isimleri verilmiştir.

 Henry Moseley’in bir diğer önemli keşfi atom pilleridir. Bir radyoaktif kaynaktan gerilimler üreterek, dünyanın ilk atomik bataryasını -beta hücresi- yaratmış ve ona radyum pili denmiştir. Günümüzde atomik piller, kalp pilleri ve uzay aracında olduğu gibi uzun pil ömrünün önemli olduğu alanlarda kullanılmaktadır. 

Daha birçok önemli çalışmaya katkı sağlamış olan Henry Moseley, 1914’de Birinci Dünya Savaşında İngiliz Ordusu Kraliyet Mühendislerine gönüllü olarak katılmıştır. Bilimsel çalışmalarını çevresinin yalvarmalarına karşın yarım bırakıp orduya katılan Henry Moseley savaş esnasında 1915 de hayatını kaybetmiştir.Henry Moseley’nin ölümünden sonra İngiliz hükümeti ön saflarda bilim insanlarının savaşa katılmasını engellemiştir.

Serimizin bir bölümünün daha sonuna geldik sevgili inekle Blog Okuyucuları. Yeni bölümlerde görüşmek üzere. inekle Blogla kalın. 😊

Kübranur Aktan

24.04.2023