Kütahya – Eskişehir Savaşları ve Sakarya Savaşı
İkinci İnönü Savaşı’ndan da yenilgiyle ayrılan Yunan ordusu yeni bir harekât hazırlıklarına başladılar. İnönü-Kütahya-Döğer mevzilerinde bulunan Türk ordusuna karşı harekât başladı. Yapılan çatışmalar cevabında rakam ve tabanca bakımında üstün durumda olan Yunan kuvvetleri karşısında Türk kuvvetleri Sakarya gerisine çekilmek zorunda kaldı.
Bu harekât cevabında Eskişehir, Kütahya, Afyonkarahisar Yunanlar ’ın eline geçti. Bunun üstüne mecliste ve ülke-de moral kırıklığı yaşandı. TBMM’nin Ankara’dan Kayseri’ye taşınması gündeme gelse de Mustafa Kemal bu negatif tutumu terse çevirmeyi başardı. TBMM 3 ay süreyle Mustafa Kemal’i başkomutanlık yetkilerini verdi. Mustafa Kemal ilk iş olarak aslolan hedefi Sakarya Meydan Muhaberesine hazırlık mahiyetinde Tekalifi Milliye emirlerini yayımladı ve yürürlüğe koydu. Bunun yanı sıra Ankara istikametinde ilerleyen Yunan işgal kuvvetlerine karşı Doğu cephesinden ve Merkez ordusundan birtakım elit birlikler Batı Cephesine kaydırıldı.
Sakarya Savaşı (23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Mustafa Kemal Paşa, TBMM’den almış olduğu başkomutanlık yetkilerini kullanarak kısa zamanda ulusal savaş için lüzumlu görmüş olduğu önlemleri almaya başladı. Memlekette tam an-lamıyla seferberlik duyuru edilmişti. Mustafa Kemal bu şekilde zorlu bir durumda bir de attan düşerek attan düşerek kaburga kemiklerini kırmasına karşın devletin ve milletin ona olan ihtiyacından ötürü ertesi gün cepheye o haliyle gitmişti.
Yunan kuvvetleri aldıkları zaferinde etkisiyle üç koldan ileri yürüyüşe geçmişlerdi. Türk birlikleri olası mertebe Yunanların ilerleyişlerini yavaşlatmaya çalışıyorlardı. 6 Eylül evveliyatına kadar Yunanların taarruzuyla ve Türk ordusunun direnişiyle iki tarafta ağır kayıplar vermişti. Bu arada Yunan başkomutanı Papulas, Türk ordusunun yenildiğini ve Yunan ordusunun Sakarya doğusuna yerleştiğini duyuru etmişti. 6 Eylül tarihinde artık Türk ordusu taarruza geçti.
Bu taarruzda Türk ordusun rütbeli rütbesiz tüm askerleri adeta ölümüne savaşıyordu. Özellikle Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa siperden sipere o cepheden bu cepheye koşuyordu. Düşman artık bu taarruza karşı duramadı. Silahlarını da atarak geri çekilmeye başladılar. 12 Eylül tarihinde Sakarya Nehri’nin doğusu düşmandan tamamen temizlendi. Sakarya Savaşı’nı kazanan Mustafa Kemal’e TBMM’ce Gazilik ve Mareşallik unvan ve rütbesinin verilmesi kabul edildi. Bu muharebe sonucunda;
- Türlerin savunmadan taarruza geçmiştir.
- İtalyanlar Anadolu’dan tamamen çekilmişlerdir.
- Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars, Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır.
Kars Antlaşmasıyla;
- Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan içinde imzalanmıştır.
- Doğu sınırımız kesinlik kazanmıştır.
Ankara Antlaşmasıyla;
- Güney cephesi tamamen kapanmış oldu.
- İlk defa bir İtilaf Devleti Misak-ı Milliyi tanıdı.
- Hatay da hususi bir idare kuruldu.
- Hatay haricinde Türkiye’nin Suriye sınırı çizildi.
- Bu antlaşma Fransa ile İngiltere içinde anlaşmazlığa sebep olmuştur.
Özel ders verme konusunda bilgi almak için sitemizi ziyaret edin.