Nasihat Heyeti Nasihat Verebildi mi ?
Nasihat Heyeti; Çin’i sömüren Batılı ülkeler bir yandan da din propagandasını kullanarak tüm hakimiyeti ele geçirmeye çalışırken; Çinliler de içlerinde büyük bir nefret büyütüyorlardı.
‘Boxer ayaklanması’ adını taşıyan bu isyan ile gerek Asyalı gerekse Avrupalı olmak üzere ayırım gözetmeksizin diğer devletlerin binalarını kuşattılar, istedikleri şey onların Çin’i terk etmeleriydi. Bazı ölümler de olunca, ister istemez müdahale etme gereği duyuldu.
Alman İmparatoru II.Wilhelm, Sultan II.Abdülhamit’ten bir ricada bulunuyor, özellikle Çin’in ayaklanmalarını bastırmak amaçlı geniş kapsamlı bir seyahat için nasihat heyeti kurulmasını rica ediyor. Sultan da kabul ediyor.
Oluşturulan nasihat heyeti içinde yer alan Enver Paşa ile Kolağası Nazım Bey birlikte ziyaret etmeyi severlerdi, hatta bazen göze batacak olaylar bile çıkarırlardı. Bir keresinde heyete dair hocalardan Tahir Efendi, Çin’deki Müslümanlara dağıtmak için bolca ucuz fiyata Kur’an-ı Kerim almıştı ve hayli yüksek bir fiyattan dağıtmak istemişti ve bu durum Enver Paşa’yı çok kızdırmıştı. Türk heyeti Çin’de 21 gün kaldıktan sonra ülkeye dönüşe geçti. Türk heyetinin ayaklanmama konusunda yapacağı pek bir şey kalmamıştı. Zaten Çin’deki Avrupalı Orduların Başkomutanı olan Alman Mareşali Waldersee heyetin geç geldiğini düşünerek epey soğuk karşılamıştı onları.
Nazım Bey notlarında, Japonya’nın küçük ve ağaçlık bir yerde kurulduğunu söylüyor. Şehri dolaşırken evlerin çok temiz olduğunu ve kadınların günde birkaç kez yıkandıklarından da bahsediyor.
Japonların maksatları Avrupalılarla nesil karışıklığı meydana getirmek olduğu için, bazı Japon kızlar Avrupalılara kiraya bile verilirmiş. Polonya ve Rus asıllı çok kişi gelirmiş oraya. Budist olan Japonlar, Avrupalılardan her şeyi almışlar ancak, tıpkı kendileri gibi Budist olan Çinlileri sevmiyorlarmış. Ekmek yemiyor, nadiren et yiyorlar, ancak asla domuz eti yemiyorlar. Nazım bey notlarında Japonlar için şöyle diyor; ‘’Cüsseleri küçük ama güçleri çok yerinde.’’
Nasihat Heyeti
Kolağası Nazım Bey, notlarında daha çok günlük olaylardan bahsederken, Enver Paşa siyasi konuların ağırlıklı olduğu bir rapor sunuyor Sultan’a. Bu raporun içeriğinde doğuda Demiryollarının İngilizlerin elinde olduğu belirtilmiş. Özellikle bu yerlerin ticaret konusunda büyük önemi olduğu vurgulanıyor, hatta sırf bu sebeple Alman Hükümetinin bazı önemli mevkileri ele geçirmek gibi bir isteği bulunuyor.
Çarlık Rusya’sındaki Anzaklar, Çinlilere kötü muamele etmiş ve bazı köyleri yakıp yıkmışlar. Şanghay’daki Millet bahçesinde asılı olan inanılmaz bir yazı göze çarpıyor; ‘Buraya köpekler ve Çinliler giremez’ . Bu ifade inanılmaz bir ayrımcılık ve aşağılamayı gösteriyor.
Nazım Bey, Çinlilerin tüm Avrupalılardan daha nazik olduklarını söylüyor. Saraya arz edilen raporda deniliyor ki, buradaki Müslümanlar halk arasında çok sevilen kişiler.
Çin Müslümanları ise diğer Çinliler gibi geziyor, giyiniyor ve saçlarını onlar gibi uzatıyorlar. Çinliler Budist olmalarına rağmen yine de Müslümanları seviyorlar.
Nagazaki den sonra Rusya Moskova’ya geçen Türk heyeti akabinde İstanbul’a dönüyor, böylelikle seyahatleri 109 günde tamamlanıyor. Moskova da Kremlin Sarayı’nı geziyorlar. Sultan Abdülhamit’e rapor veriyor Enver Paşa. Türk Konsolosluğu’nun gittikleri yerlerde bulunmadığını ve bu durumun ekonomik açıdan iyi olmadığını belirtiyor ısrarla, dini adamların da yetersiz olduğunu söylüyor. Din adamlarının takviye edilmesi gereğini vurguluyor.
Kesin dönüş için yola çıkıldığında Sibirya yolunda bir Japon vapurundalar, dört gün kalacakları Nagazaki şehri ve sonrasında Rusya’nın Vladivostok şehri rotalarını oluşturuyor. Hemen ardından Moskova ve Odesa’nın ardından yolculuk İstanbul’da son buluyor.
Çin’deki ayaklanmaları bastırmak amaçlı yola çıkan Türk Heyeti, ayaklanma bittiği için belki nasihat veremiyor ama çıktıkları bu uzun ve verimli yolculuktan elde ettikleri bilgilerle Sultan II. Abdülhamit’e sundukları kapsamlı raporda nasihat yerine geçecek muhteşem bilgiler ve izlenimlerle dönmüş oluyorlar.
Ders içerikleri ve stratejilerle ilgili mutlaka uzman inekle.com öğretmenleriyle iletişim kurarak değerlendirme yapmalısınız.