Nereye Düştü Bu Cemre?

Bir türlü gelemeyen baharın ilk ayından herkese merhaba! Bu ayın gündemiyle karşınızdayım sevgili inekle Blog okurları: Nereye düştü bu cemre? Öncelikle sizi cemreyle tanıştırmak isterim. Efendim kendisi birçok kültürde baharı getirdiğine inanılan sembolik bir varlıktır. Kelimenin Arapça olduğu bilinmektedir ve ateş, kor anlamına gelmektedir. Türk ve Altay kültüründe İmre (İmere, Emire), Bulgarlar’da Zemire ve Azerbaycan Türkleri’nde “Cemle” kullanımları birbiriyle ilişkilidir ve şu anda kullanılan “Cemre” sözcüğünün bu kullanımlardan sonra ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu nedenle Arapça olmadığını iddia eden kişiler de mevcuttur. Cemre veya İmre veya diğer kullanımlar genel olarak ateş, buhar, ısıtan şey veya
mecazi anlamda yakıcı, aşk ile ilişkilendirilir. Ve baharın gelişini temsil eder.

Hepimizin bildiği gibi kültürü oluşturan etkinlikler genelde doğa üzerine kurulu. İnsanlar doğa koşullarına göre yaşamak durumunda oldukları için havanın ısınması, soğuması gibi durumlar Nevruz, Hıdırellez gibi etkinliklerin yapılmasını sağlamıştır. Cemre de bunların bir parçasıdır. Önce havaya, sonra 7 gün arayla suya ve toprağa düşüp havaların ısınmasını sağladığına inanılır.

Birçok kültürde cemre somutlaştırılmıştır. Bazılarında cemrenin bir böcek olduğu , bazılarında suya düşen bir böcek, larva, tohum olduğu ve hatta larvanın kurbağaya kurbağanın da balığa dönüştüğü söylenir. Bunlar dışında başka rivayetler de mevcuttur. Isınma sistemi olarak iç içe yapılan evler ve bu evlerde yakılan ateşler, yılanların yeraltında beslendikleri kara tohumu ağzından atmasıyla havanın ısınması ve ay ve güneş hareketlerine bağlı bir oluşum olduğu gibi birçok fikir mevcuttur.

Cemre düşmesinin bilimsel olup olmadığı da araştırılmıştır. Araştırmacılar aynı fikirde olmasa da bilimsel olduğunu düşünenler farklı kaynaklarda yer alan birbirine yakın tarihlerde yeryüzünün ısındığını belirtmektedir. Fakat zaten insanlar bunları doğanın değişimini gözlemleyerek oluşturduğu için baharın gelişine bir isim konmuş da diyebiliriz. Ayrıca belirtilen aralıkta sürekli bir ısı yükselişi mevcut değildir. Takdir edersiniz ki Dünya üzerinde cemre düşüşünün aynı dönemlerde olması da imkansız. Enlem etkisiyle yeryüzü ısınması farklı dönemlerde gerçekleşeceğinden bunu hayatı kolaylaştırmak ve biraz da sosyalleşmek için insan eliyle oluşturulmuş takvimler gibi düşünebiliriz.

Gelelim asıl sorumuza. Kaynaklarda son cemrenin en geç Mart ayı başlarında düştüğü söylenmektedir. Fakat ülkemizin uzun süredir kar görülmeyen bölgelerinde bile bugünlerde kar yağışı mevcut. Yukarıda da söylediğim gibi ısı biraz yükselip biraz da düşmekte fakat diğer yıllara göre daha net düşüşler görülmekte. Bana kalırsa ya Cemre Covid-19’dan korktuğu için düşmüyor ya da artık kimsecikler için düşmemeye, canını acıtmamaya karar verdi. Daha bilimsel bakacak olursak Dünya değişiyor, iklim değişiyor ve önlem almamız gerekiyor sevgili okur.

Nurşah Şırahane

13.03.2022