Virüs Nedir? Virüslerin Genel Özellikleri Nelerdir?

Virüs, Latince kökenli bir sözcüktür ve «zehir» anlamına gelir. Virüsler, hem insanların hem de doğada bulunan diğer canlıların yaşamlarında belirli bir etkiye sahiptir. Virüslerin diğer varlıklardan çok daha farklı özellikler taşımalarından dolayı virüs kavramını açıklarken eksiksiz ve kusursuz bir tanım yapabilmek pek mümkün değildir. Ancak yine de konunun anlaşılabilirliğini artırmak amacıyla yazımızın devamında virüsler ile ilgili basit ve genel bir tanım yapacağız.

Virüs Tanımı Nasıl Yapılır? Virüs Tanımının Kapsamı Nedir?

En açık, net ve genel tanımıyla virüsler; nükleik asit parçalarından oluşan, protein yapılı bir kılıf tarafından çevrelenen, kendi başlarına bulunduklarında canlılık özelliklerinin birçoğunu taşımazken içerisine girdikleri hücrelerde canlılık kazanan, bu nedenle canlı ya da cansız şeklinde sınıflandırılması mümkün olmayan çok küçük boyutlu varlıklardır.

Yukarıda verilen virüs tanımı, bu varlıkları anlayabilmek için tek başına yeterli değildir. Yalnızca zihninizde belirli bir karşılık bulabilmesi ve ön bilgi edinmeniz açısından faydalıdır. Virüs tanımının kapsamı hakkında daha geniş bilgi edinmek için mutlaka virüslerin genel özelliklerini de incelemeniz gerekir. Peki, virüsleri diğer varlıklardan ayıran özellikler nelerdir? İşte, virüs kavramına ilişkin ayrıntılar…

Virüslerin Temel Özellikleri Nelerdir? Virüsler Hakkında Genel Bilgiler

Virüslerin genel özellikleri şunlardır:

• Canlı hücrelerin içerisine girdikleri andan itibaren üreme yeteneği kazanarak hızlı bir biçimde çoğalırlar.
• Kalıtım materyali olarak bazıları DNA’ya, bazıları ise RNA’ya sahiptir. Hem DNA hem de RNA’ya sahip bir virüs bulunmamaktadır.
• Tek ya da çift iplikten meydana gelen kalıtım materyali, protein yapılı bir kapsüle sarılmış şekilde bulunur. Kalıtım materyalini korumakla görevli olan kapsül; çubuk, küp veya küre gibi farklı dış görünüşlerde olabilmektedir.
• Kalıtım materyali; tek zincirli DNA, çift zincirli DNA, tek zincirli RNA ya da çift zincirli RNA olmak üzere dört farklı biçimde bulunabilir.
• Gelişmiş bir enzim sistemleri bulunmadığı için ihtiyaç duydukları proteinleri; içerisine girdikleri hücrenin bazı enzimlerini, organellerini ve besin maddelerini kullanarak temin ederler.
• Büyüklükleri 20-300 nm (nanometre) arasında değişkenlik göstermektedir. Boyutları çok küçük olduğu için ışık mikroskobu tarafından görüntülenemezler. Sadece elektron mikroskobu yardımıyla incelenebilirler.
• Çekirdek ve sitoplazmaya sahip olmadıklarından dolayı organelleri yoktur. Ayrıca hücre zarları da yoktur.
• Canlılık özelliklerinin birçoğunu taşımadıkları için canlı bir hücreye ihtiyaç duyarlar ve içerisinde yaşadıkları hücreye zarar verirler. Bu nedenle zorunlu hücre içi parazit olarak nitelendirilirler.
• Canlılar ile cansızlar arasında yer alan, canlı ya da cansız kategorisine dâhil edilemeyen varlıklardır.
• Diğer mikroorganizmalarla çok fazla ortak özellikleri bulunmamakla birlikte morfolojik açıdan da önemli ölçüde farklılık gösterirler.
• Bakteri hücrelerini etkileyen ve bu hücreler içerisinde çoğalan virüslere bakteriyofaj adı verilir.

Virüslerin Yayılım Gösterdikleri Alanlar

Virüsler, mutasyon geçirebilme yetisine sahip olduklarından dolayı ortam koşullarının değişmesi durumunda kısa bir süre içerisinde bu değişimlere adapte olarak varlıklarını sürdürebilirler. Bu nedenle virüslerin yayılım gösterdiği alanlar da çok çeşitli olabilmektedir.

Virüslerin Sebep Olduğu Hastalıklar Nelerdir?

Virüsler; grip, soğuk algınlığı (nezle), akut bronşit, çocuk felci (poliomyelit), kuduz, kabakulak, kızamık, kızamıkçık, uçuk, zona ve AIDS gibi çeşitli hastalıklara sebep olurlar. Antibiyotiklerden etkilenmediklerinden dolayı bu gibi hastalıkların tedavisinde antibiyotik kullanılmaz, antiviral ilaçlar kullanılır.

NOT: Virüslerin antibiyotiklerden etkilenmemelerinin sebebi, gelişmiş bir enzim sistemine sahip olmamalarından kaynaklanır.