Nasıl Daha İyi Paragraf Çözerim?
Merhaba sevgili inekle öğrencisi, umarım iyisindir. Bugün bu yazı ile “Paragrafı daha verimli ve daha kısa sürede nasıl çözebiliriz, paragrafı çözerken en çok yapılan hatalar nelerdir?” gibi sorulara cevap vereceğim.
Uzun süredir her düzeydeki sınav öğrencilerimden duyduğum bir isyan var: “Öğretmenim bu paragrafın bir formülü yok mu?” Bu soruyu; LGS öğrencilerimden tutun DGS, KPSS,TYT hatta ALES öğrencilerime kadar tüm öğrencilerim sormuştur herhalde. Maalesef yok, sevgili öğrencim. Çünkü maalesef paragraf olarak adlandırdığımız konu, tüm Türkçe bilgisini kapsar. Bu sebeple oldukça kompleks bir yapıya sahiptir. Peki bu yapıyı çözmenin yolları var mı? Elbette var, paragraf çözmeyi bir kasınızı geliştirmek gibi düşünebilirsiniz. Nasıl bebek iken yürüyemiyorsanız ama zamanla emekleyip yürüyor ardından da koşuyorsanız paragrafı da bu şekilde düşünebilirsiniz.
Verimli Paragraf Çözümü İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
*Paragrafı iyi çözebilmenin ilk ve en önemli öncülü: Sözcükte anlam ve cümlede anlam konularına oldukça hakim olmaktır. Bunu matematikte dört işlem bilmeden rasyonel sayılar konusu çözememek gibi de düşünebilirsiniz. Çünkü biz günlük hayatta iletişim kurabilmek adına sözcükleri kullanırız. Sözcükler bir araya gelerek cümleleri, cümleler de bir araya gelerek paragrafları oluşturur. Bu noktada paragrafın en küçük anlamlı yapı birimini bilmeden büyük yapıyı anlamlandırmamız işi şansa bırakmak, demektir.
*Paragraf soruları çeşitlidir. Ve bütün paragraf sorularının aynı yöntem ile çözüldüğünü düşünmemek gerekir. Paragrafın kompleks bir yapıda olduğunu daha önce söylemiştim. Hemen hemen 15 çeşit paragraf sorusu vardır. Ve bu soru çeşitlerinin hepsini aynı mantık ve yöntemle çözmeye kalkışmak, büyük bir hata olacaktır.
*Paragraf çözümü için elbette ki iyi bir okuyucu olmak önemlidir. Bu noktada geçmişte yapılan okumalar, öğrencinin avantajlı olması için elbette ki avantajlı olmasını sağlar. Bunun için yapılması gereken çalışmalar sadece yavan bir şekilde okumak değildir. Alıştırma olarak öğrenci, 1 sayfa kitabı okuyup kendisine hızlıca ne anladığını sormalı ve kendi cümleleri ile cevap vermelidir. Bunu sütün kaymağını almak gibi düşünebilirsiniz. Okuduğu parçadan alması gereken düşünceyi hızlıca almak amaçlanmaktadır.
*Paragrafın konu anlatımı pek de mümkün değildir. Çünkü karşınıza çıkacak olan paragraf sabit değildir. Paragrafın konu anlatımında, yapılabilmesi mümkün olan şey: “Hangi soru hangi teknikle çözülmelidir?” kısmıdır. Bu yüzden paragraf konusunda en önemli tavsiyelerimden biri, konu anlatımına boğulmayın. Elinizden geldiğince çeşitli soru görün ki karşınıza gelecek olan sorulara hazırlıklı olun.
*Paragrafı çözerken en çok yapılan hataların başında A şıkkında bulunan cevabı kafanıza göre doğru sanıp diğer şıkları okumadan A şıkkını işaretlemeniz. Evet, biliyorum merkezi sınavlar aslında birer zaman sınavı ama unutmayın sizin de göreviniz kitapçıkta olan her soruyu ve şıkkı okumanız ve anlamanız. Çok emin olsanız dahi tüm şıkları okumadan işaretleme yapmamanız gerekir. Çünkü paragraf sorularında bazen doğru cevabı değil en doğru cevabı bulmanız gerekir.
*Paragrafın oluşturulmasında ya özelden-genele ya da genelden-özele bir anlatım vardır. Ve bu anlatım size mutlaka yol gösterici olmalıdır.
*Paragrafı çözerken yapılan en büyük hatalardan bir diğeri ise soruyu yorumlayarak çözme teşebbüsüdür. Bu durum pek çok öğrencinin çözümlerde kaybetmesine yol açar. Örneğin paragraf size “Türkiye’nin başkenti İstanbuldur.” diyorsa hayır Ankaradır, diyip soruyu ona göre çözemezsiniz. Çünkü unutmayın soru kökünde her zaman yukarıdaki paragrafa göre, diye bir yönlendirme vardır. Ve bunu dikkate almanız gerekmektedir.
*Paragraf hakkında söylenebilecek çok şey var elbette ama bunların hepsini bir blog yazısına sığdırmak maalesef ki mümkün değil. 🙂 Son olarak vermem gereken tavsiye ise paragraf adına zamanla kendi soru çözüm tekniğinizi geliştirmenizdir.
Bu konuda şimdiye kadar edindiğim tecrübelerin bir kısmını sizlerle paylamış bulunuyorum. Bu konuda yardım almak isterseniz adres belli, biz inekle öğretmenleri olarak sizleri bekliyoruz. Başka yazılarda görüşmek üzere. Hepinize iyi çalışmalar. Pineklemeyin, inekleyin! 🙂
Deniz Bulut
