Öz Şefkat Üzerine

“Eğer başkalarını mutlu etmek istiyorsanız şefkat gösterin. Eğer mutlu olmak istiyorsanız, yine şefkat gösterin.” – Dalai Lama

İnekle ailesinin kıymetli üyesi,

Bu blog yazımda üzerine konuşmak istediğim konu aslında hepimizi kapsıyor. Konumuz öz şefkat. İlk bakışta da anlaşılabilecek bir kavram aslında fakat günümüzde pek çoğumuzun doğru biçimde yapamadığı veya haberdar dahi olmadığı veya yanlış anladığı bir konsept. 

Tanımından bahsedecek olursak, en basit haliyle öz şefkat aslında kendimize insan olduğumuzu hatırlatmak, demek. Zor bir dönemden geçen bir arkadaşımıza veya tanıdığımıza nasıl davranıyorsak kendimize de o şekilde davranabilmek, demek. Kişinin kendisine sevgi, ilgi, merhamet gösterebilmesi ve kendisini affedebilmesi gibi kavramları içeriyor. Anlayışlı olmak, kabullenici olmak, sevecen olmak gibi kavramları içimize de uygulamayabilmek demek aslında. Peki öz şefkat neden önemli ve neden bunu uygulamalıyız?

Öz şefkat; mental, fiziksel, ruhsal ve gelişimsel sağlığımızı pek çok açıdan olumlu etkiler. Başta depresyon ve anksiyete gibi mental zorlukları yenmemize, kendimizi daha sakin ve huzurlu hissetmemize sebep olur. Bu da, uzun vadede huzurlu ve sakin bir toplum yapısına katkıda bulunacaktır. Öz şefkat sayesinde detaycılığın ve mükemmelliyetçiliğin toksik etkilerinden kendimizi arındırabiliriz ve herkesin – başta kendimiz olmak üzere- hata yapabildiğini ve bunun normal olduğunu görmemizi sağlar. Kendimize duyduğumuz sevgi ve saygıyı arttırması da cabası tabii. Çok büyük etkilerini görebileceğimiz çok küçük bir hareket aslında. Yani, değişimin kendimizle başladığını öğretiyor. Peki, kişinin kendisinin ilk adım olduğu bu yola nasıl koyuluruz, öz şefkati nasıl uygulayabiliriz?

Öz şefkat, hem fiziksel olarak hem de mental olarak uygulanabildiği için oldukça pratik ve her yerde uygulanabilir bir konsept. Mesela, kendimize 10-15 saniye kadar sarılmak bir öz şefkat hareketidir, bunu yapmak vücudumuzda oksitosin salgısını arttırır. Tıp yazınında aşk hormonu olarak bilinen oksitosin, anda kalmamızı ve sevgi dolu hissetmemizi sağlar. Yani 10-15 saniye içerisine bile daha iyi hissetmek mümkün! 

Buna benzer şekilde, hata yaptığınız bir noktada kendinizle konuşmak da işe yarayacaktır. Buradan önemli olan şey, tutumunuz. Kendinizle konuşurken, sanki bu hatayı küçük bir çocuk veya sevdiğiniz birisi yapmış gibi olmalısınız. Yani ‘’Bu hatayı nasıl yaparım ben! Ne kadar dikkatsizim! Çok beceriksiz ve düşüncesizim! Hiçbir şeyi hak etmiyorum!’’ gibi kırıcı ve olumsuz yargıları geride bırakmanız ve kendinize daha insancıl yaklaşmanız gerekiyor. Böyle bir durumda, örneğin: ‘’Olabilir, herkes hata yapabilir. Hiç önemli değil, bu problemi nasıl çözebilirim? Sakin olmalıyım, bunda anormal bir şey yok. İnsanlık hali, herkesin başına gelebilir. Yaptığım bu hata benim kim olduğumu veya değerimi belirtmez.’’ gibi olumlayıcı ve sükunetinizi sağlamanıza yardımcı olarak ifadelerle kendinize yaklaşmanız gerekiyor.

‘’Hayır!’’ kelimesinin geçerli bir yanıt olduğunu, kaba bir ifade olmadığını görmek ve kendinizi rahatsız hissettiğiniz durumlara veya kişilere ‘’Hayır’’ diyebilmenin normalleştirilmesi de bir öz şefkat hareketidir. Örneğin: Arkadaşınız sizinle dışarı çıkmak ve kahve içmek istedi, diyelim fakat siz evinizde kalıp kendinize zaman ayırmak istiyorsunuz. Bu teklife hayır, demek sizi kaba birisi yapmayacak veya nezaketinizden ödün vermiş olmayacaksınız. Aksine, kendinize zaman ayırmak ve kendinizi önceliklendirmek kişiliğinize ve zihninize yapabileceğiniz en nazik hareket olacaktır. 

Kendinize ve çevrenize şükretmek, yeri geldiğinde kendinizi takdir etmek de öz şefkatinize yönelik yapabileceğiniz bir çalışmadır. Gündelik hayatın koşuşturması içerisindeyken sahip olduğumuz şeylerin kıymetini görmekte zorlanabiliriz. Fakat en basitinden sağlıklı çalışan bir vücudunuz olduğunu, sizi seven aile ev dostlarınızın varlığını, eğitim alabilme imkanınızı, kış günlerinde üşümeden oturabileceğiniz sıcak bir odanız olduğu ve bu gibi temel yapıları kendinize hatırlatmak bile size iyi gelecektir. 

Vereceğim son bilgi, affedici olma ilkesine dayanıyor. Bir hata yaptığınızda, veya söylememeniz gereken bir şey söylediğinizde kendinizi yerden yere vurmanız öz şefkatinizi düşürecek, kendinizi kıymetsiz hissetmenize sebep olacaktır. Kendinizi ve hareketlerinizi değerlendirirken öznel yaklaşmanız sebebiyle de acımasızlaşacak  ve başkasına belki de yapmayı aklınızdan bile geçiremeyeceğiniz kadar sert ve kırıcı olacaksınız.  Halbuki bu tür durumlarda mükemmel olmadığınızı, hiç kimsenin kusursuz olmadığını ve hata yapmanın en az doğrular kadar normal olduğunu kendinize hatırlatmak öz şefkatinizi yükseltecektir. Geçmişten öğrenerek, sürekli bir gelişim içerisinde olduğunuzu ve her günün yeni bir şey öğrenmek için bir fırsat olduğunu unutmayın. Zira anne karnından çıktığımızda hiçbirimize ‘’Kusursuz Olmak ve Hata Yapmamak için Tüyolar’’ el kitabı veya ‘’Sıfır Hata ile Yaşam’’ broşürü dağıtılmadı. Hepimiz öğreniyor ve çabalıyoruz, bunu kendinize hatırlatmayı ihmal etmeyin.

Yazımı sonlandırmadan önce sizinle güzel bir söz paylaşmak istiyorum. ‘’ Geçmişinizdeki hatalar için geleceğinizi cezalandırmanın bir anlamı yok. Kendinizi affedin, bu olaylarla büyüyün ve sonra kendinize yeni bir yol çizin.’’ – Melanie Koulouris

Bir sonraki yazımda görüşmek üzere! Kendinizi sevmeyi unutmayın 🙂

Berfin Naz Karadayı

26.12.2021