20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü

Merhaba inekle öğrencisi, velisi ve öğretmeni! Umarım iyisinizdir. Bu ay sizlerle yine birlikteyim. Keyifli okumalar dilerim.

18 yaşından küçükseniz, çocuksunuz ve haklarınız var! Çocukları korumak ve çocukların yaşam koşullarını iyileştirmek için Birleşmiş Milletler tarafından Çocuk Haklarına Dair Sözleşme imzalanmış ve 20 Kasım 1989 ‘Dünya Çocuk Hakları’ olarak ilan edilmiştir. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme elli dört maddeden oluşmaktadır. Bu maddeleriÇocuğun toplumda bireysel bir yaşantı sürdürebilmesi için her yönüyle hazırlanmasının ve Birleşmiş Milletler Antlaşmasında ilân edilen ülküler ve özellikle barış, değerlilik, hoşgörü, özgürlük, eşitlik ve dayanışma ruhuyla yetiştirilmesinin gerekliliğini göz önünde bulundurarak; çocuğa özel bir ilgi gösterme gerekliliğinin, 1924 tarihli, Cenevre Çocuk Hakları Bildirisi’nde ve 20 Kasım 1959 tarihinde Birleşmiş Milletler Teşkilatı Genel Kurulunca kabul edilen Çocuk Hakları Bildirisi’nde belirtildiğini ve İnsan Hakları Evrensel Bildirisinde, Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nde (özellikle 23 ve 24’üncü maddelerinde) ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’de (özellikle 10’uncu maddesinde) ve çocukların esenliği ile ilgili uzman kuruluşların ve uluslararası örgütlerin kurucu ve ilgili belgelerinde tanıdığını hatırda tutarak; Çocuk Hakları Bildirisi’nde de belirtildiği gibi “çocuğun gerek bedensel gerek zihinsel bakımdan tam erginliğe ulaşmamış olması nedeniyle doğum sonrasında olduğu kadar, doğum öncesinde de uygun yasal korumayı da içeren özel güvence ve koruma gereksiniminin bulunduğunu hatırda tutulması istenilmiştir.

Ulusal ve uluslararası düzeyde çocukların aile yanına yerleştirme ve evlât edinmeye de özel atıfta bulunan Çocuğun Korunması ve Esenliğine İlişkin Toplumsal ve Hukuksal İlkeler Bildirisi; Çocuk Mahkemelerinin Yönetimi Hakkında Birleşmiş Milletler Asgari Standart Kuralları (Pekin Kuralları) ve Acil Durumlarda ve Silâhlı Çatışma Halinde Kadınların ve Çocukların Korunmasına İlişkin Bildirinin hükümlerini anımsanması ve dünyadaki ülkelerin tümünde çok güç koşullar altında yaşayan ve bu nedenle özel bir ilgiye gereksinimi olan çocukların bulunduğu bilinç içinde, çocuğun korunması ve uyumlu gelişmesi bakımından her halkın kendine özgü geleneklerinin ve kültürel değerlerinin taşıdığı önemi göz önünde tutulması istenmiştir.

Her ülkedeki, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki çocukların yaşama koşullarının iyileştirilmesi için uluslararası işbirliğinin taşıdığı önemin bilincinde olarak bu sözleşmenin maddeleri üzerinde uzlaşılmıştır. Peki çocukların hakları nelerdir? 

1- Eğitim Hakkı: Temel haklardandır. Her çocuğa ücretsiz olarak eğitim sunulur. 

2-Fikirlerini Geliştirme ve Beyan Etme Hakkı: Çocuklar kendi fikirlerini teknolojiden, kitaplardan yararlanarak çeşitli deneyimler elde ederek geliştirmelidirler. Fikirlerini beyan ederken özgürdürler, herhangi bir kısıtlama olmamalıdır.

3-Mahremiyet Hakkı: Çocukların mahremiyet hakları doğdukları evde başlar. Günümüzde okullarda mahremiyet eğitimi ailelere ve çocuklara verilmektedir. Bu konuda bilinçlendirilmektedirler. Her çocuğun evinde günümüzde hala pekte mümkün olmasa da kendilerine ait bir odaları olmalıdır. Aile üyeleri odalarına girerken kapıya vurup izin almalıdırlar.

4-Şiddetten Korunma Hakkı: Devletler, çocukları şiddetten korumakla yükümlüdürler. Fiziksel şiddet uygulayan ailelerin çocukları devlet tarafından korunma altına alınır. Sadece fiziksel şiddet durumunda değil, duygusal şiddete maruz kaldıklarında da devlet çocukları koruma altına almaktadır.

5-Barınma Hakkı: Temel haklardan biridir. 18 yaşına kadar her çocuk ailesiyle birlikte yaşamalıdır. Dünyada birçok ülkede, ülkemizde dâhil olmak üzere çocukların ücretsiz olarak barındıkları yetiştirme yurtları ve sevgi evleri barınma hakkının kullanımına örnektir.

6-Dinlenme ve Eğlenme Hakkı:  Çocukların sahip olduğu diğer haklardan biridir. Çocuklar ders çalıştıkları ya da evdeki görev ve sorumluluklarını yerine getirmekle sorumlu oldukları kadar dinlenme ve eğlenme hakları da vardır. Bu hak bazı kaynaklarda ‘’ Oyun Hakkı’’ ya da ‘’ Sosyalleşme Hakkı’’ olarak da geçmektedir. Bu hakla ilgili ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz geçen ay yayımlanan ‘’Oyun Hakkı’’ isimli blog yazımı okuyabilirsiniz.

Kaynak: https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF_CocukHaklarinaDairSozlesme.pdf

Cennet Karayanık

21.11.2022