Astro-kimya: Uzay Kimyası

Merhaba Sevgili inekle Blog Okurları, ben inekle sayısal öğretmenlerinden Sıla. Kimya Mühendisliği ikinci sınıf öğrencisiyim. Bildiğiniz üzere Alper Gezeravcı, ilk Türk astronotumuzun da içinde yer aldığı SpaceX’ e ait uzay aracı, 19 Ocak 2024 Cuma günü Türkiye saati ile 00.49’ da NASA Florida’da bulunan Uzay Merkezi’ne fırlatıldı. Bugün sizinle uzay kimyası olan ‘’Astrokimya’’ hakkında konuşmak istiyorum.

Astrokimya Nedir?

Öncelikle astrokimyanın ne olduğundan bahsedelim. Astrokimya, dünya dışında  bulunan kimyasal elementleri, maddelerin birbirine etkisini, moleküler gaz bulutlarını  inceleyen bir bilimdir. Astronomi ve kimya bilimlerinin birleşmesiyle oluşmaktadır.

Uzayda organik bileşikler var mıdır?

Yaşamın temel taşı olarak kabul edilen organik moleküllere uzayda da rastlandı. Metil Siyanür(CH3CN) Siyanoasetilen ve Hidrojen siyanür (HCN). NASA, bir uydu yüzeyinde amonyum klorür, bikarbonat ve alifatik aldehitlere rastladı. Bu noktada sormamız gereken soru şu:

 Elementler nasıl oluştu?

Büyük patlama kuramına göre, erken dönemdeki sıcaklar çok yüksekti Hidrojen, Helyum, Döteryum, Lityum ve Berilyum gibi hafif elementlerin oluşumunu sağladı. Peki diğer ağır elementler? Onlar da Süpernova kuramı ile açıklanmaya çalışılır. Bu kuram hafif elementlerin ağır elementlere geçmesi demektir ve patlayıcı oksijenin yanması esnasında ortaya çıkar. Bu tepkimeler sonucunda Klor, Potasyum, Kalsiyum, Demir, Kobalt… oluşur. Süpernova patlamalarının yetersiz kaldığı elementler de var Altın, Gümüş, Plütonyum gibi bu elementlerin oluşması için de daha büyük enerjili bir yıldız çarpışması gerekli.

Dünyada bulunmayan yıldızlarda bulunan element ‘’ Teknesyum’’

Atom numarası 43 olan, radyoaktif bir elementtir. Tamamen iyonize haldedir. Teknesyum periyodik tablonun yedinci grubunda yer almaktadır. Teknesyum elementinin dünya kabuğundan çoktan kaybolduğu bilinmektedir ve bu yüzden tüm izotopları rafyoaktiftir.

Evet sevgili okurlar bugün sizlerle uzay ve kimya hakkında konuştuk… Her ikisi de uçsuz bucaksız bir evren ve öğrenmemiz gereken bir sürü şey var.

Sevgiyle kalın.

Sıla Subaşı

13.02.2024