İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı

Sevgili inekle blog okuyucuları, bu yazımda dördüncü senemi geçirdiğim İstanbul Üniversitesi’nde, -kendi bölümüm- Türk Dili ve Edebiyatı bölümünü, öğrenci gözüyle, artı ve eksileriyle, sizler için kaleme alacağım. Keyifli okumalar diliyorum. 😊 

İstanbul Üniversitesi Tarihi

İstanbul Üniversitesi’nin önemini anlamamız için öncelikle tarihinden haberdar olmamız gerekiyor. Gelin beraber bu köklü tarihe göz atalım.

İstanbul’un fethi sonrasında II. Mehmed, İstanbul’u yalnız devlet merkezi değil, aynı zamanda bilim ve kültür merkezi de yapmak ister ve bir medrese inşa ettirir. On beşinci yüzyıldan günümüze kadar ulaşan bu üniversite, topraklarımızda bulunan ilk üniversite konumundadır. Yıllar geçtikçe bu medrese modernleşmiş ve 1863 yılında “Darülfünun” yani “Fenler Evi” inşa edilmiş ve bugünkü Fen-Edebiyat Fakültesi ortaya çıkmıştır. Geçmişten alınan birçok bilgi geleceğe aktarılarak köprü görevi kurulmuştur.

Aynı zamanda, kurulan ilk üniversite olmanın getirilerinden biri de, tanıdığımız birçok Türk düşünürün ve Cumhuriyeti kuran kadronun -aynı zamanda sonrasında da birçok isim- “Darülfünun; İstanbul Üniversitesi” çıkışlı olmasıdır. Bu durum üniversitenin prestijini oldukça artıran bir unsur olarak karşımıza çıkıyor.

Fakülte Konumu ve İmkanları

Fakültemiz tarihi yarımada içerisinde, Bayezıd Meydanı’nın hemen yanında bulunan Vezneciler’de bulunmaktadır. Ulaşım imkanları da bir hayli fazla. Fakültenin bahçesi edebiyat severler için bulunmaz fırsat niteliğinde, küçük bir kare etrafında birbirine bakan banklar ve ağaçlar arasında küçük bir gözlemevinde gibiyiz. Nereye bakarsak bakalım bir roman karakteri görme fırsatımız her zaman var. Aynı zamanda fakültenin yanında bulunan Arkeoloji Müzesi de öğrenciler için güzel bir alan.

İstanbul Üniversitesi – Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü

Bölüm tercih sıralamalarında ilk sıralarda bulunsa da, akademik üretimi, kadro kalitesi ve eski mezunlara baktığımızda direkt ilk sırada yer almaktadır. Derslerin içeriğini beş kürsü oluşturmaktadır. Bunlar kabaca Türkoloji ve Edebiyat olarak ikiye ayrılsa da birçok yönüyle iç içe geçmiş derslerden oluşmaktadır. Peki nedir bu beş kürsü? “Yeni Türk Edebiyatı, Eski Türk Edebiyatı, Halkbilimi, Yeni Türk Dili, Eski Türk Dili” Her kürsü kendisine özel birtakım “ana dersler” bulundurmakta ve bu derslerin etrafında diğer dersler şekillenmektedir. Peki nedir Eski ile Yeni arasındaki, ya da şu Halkbilimi denilen zımbırtı, merakımı çeldi…

Kısaca bahsetmek gerekirse, Yeni Türk Edebiyatı, 1850’den itibaren günümüzde de devam etmekte olan “Edebiyat Verimlerini” konu edinen kürsü; Eski Türk Edebiyatı IX. Yüzyıldan itibaren başlayarak On Dokuzuncu yüzyılın ilk yarısına kadar devam eden “Edebiyat Verimlerini” konu edinir. Örneğin Orhan Pamuk’un romanlarını Yeni Türk Edebiyatı’nda, Nefî’nin eserlerini ise Eski Türk Edebiyatı kürsüsünde işleyeceksiniz.

Halkbilimi ise, isminden anlaşılacağı üzere bir sosyolog gibi toplumu incelediğimiz kürsümüz oluyor. Ancak biz bunu yaparken edebiyat verimlerinden hareketle toplumu analiz ediyoruz. Dede Korkut Anlatıları’ndan hareketle toplum yapısını ortaya çıkarmak örnek gösterilebilir. 

Yeni Türk Dili’nde ise XI. Yüzyıldan itibaren konuşulan Türkçeyi ve Türk dilinin yapı unsurlarını; Eski Türk Dili’nde ise XI. Yüzyıldan önceki Türkçeyi ve Türk dilinin yapı unsurlarını inceliyorsunuz. Örneğin Osmanlı Türkçesi Yeni Türk Dili kürsüsünde, Uygurca, Harezmce gibi Türk lehçeleri ise Eski Türk Dili kürsüsünde konu ediniliyor. Dil dersleri gerçekten herkes için zor oluyor, bunun bilincinde olmak eğitim hayatınızda yardımcı olabilir. Çok daha fazla efor gerektiriyor.

Kariyer Olanakları

Türk Dili ve Edebiyatı mezunu olursanız yapabileceğiniz birçok iş fırsatı bulunmaktadır. Akademisyenlik ve Öğretmenlik gibi hedefleriniz yoksa, birçok özel kurumda iş bulabilirsiniz. Aynı zamanda mezun olduktan sonra, aldığınız dil derslerinin bir getirisi olarak “Türkolog” ünvanı da kazanmaktasınız. Yurt dışında; Almanya başta olmak üzere Amerika, Fransa ve İngiltere gibi birçok ülkede oryantalist hareketlerde yer alabilirsiniz. Bu bağlamda yalnızca devlet kurumlarından bahsetmiyorum, aynı zamanda özel kurumlarda da iş yapabilirsiniz.

İstanbul Üniversitesi – Türk Dili ve Edebiyatı Önde Gelenleri Kimler?

Ahmet Hamdi Tanpınar, Yusuf Atılgan, Reşat Nuri Güntekin, Sait Faik Abasıyanık (Uygurca dersini geçemeyince okulu bıraktı), Yahya Kemal Beyatlı, Nihal Atsız, Necip Fazıl Kısakürek ve buraya yazmakla sonunu getiremeyeceğim birçok isim, yolunu İstanbul Üniversitesinden, Edebiyat Fakültesinden geçirmiş. Siz de onların arasına karışmak isterseniz, İstanbul Üniversitesi’nin kapıları size daima açık olacaktır. 😊

Enes Egemen Bilim

12.08.2022