Psikomitolojik Terimler Serisi Bölüm 1: “Echo”

Merhaba sevgili inekle Blog Okuru!

Ben inekle öğretmenlerinden Sena. 9 yaşından beri mitolojiyle, 16 yaşından beri de psikolojiyle haşır neşir olduğumu varsayarsak, mitolojiden kulağıma tanıdık gelen isimlerle psikoloji literatüründeki terimlerde karşılaştığımdan beri aklımda böyle bir yazı serisi kaleme almak vardı.

Kolektif bilinçaltının ürünü olan mitoloji insanlığın ortak mirası olarak kabul edilir. Bir diğer adı “ruh bilimi”yle de anılan psikoloji de insanı anlama ve açıklama gayesini bazen mitolojiyi kullanarak gerçekleştirir.

Evet, psikomitolojik terimler; psikoloji lüteratüründe mitolojinin kullanılması ve genelde mitolojik öyküsünden hareketle bir mitolojik karakterin adının psikolojik bir terime ilham olması sonucunda karşımıza çıkan terimlerdir diyebiliriz. Bu seride seninle mitolojik bir yolculuğa çıkmakla kalmayıp bu ölümsüz isimleriyle günümüzde kullanılan terimlere kadar getireceğiz. Hazırsan başlayalım.

Echo

Echo, Yunan mitolojisinde yankıyı simgeleyen nympha*dır.

Hikayesine göre; Hera, Zeus’un nymphalardan biriyle ilişkisi olduğunu öğrenir ve kim olduğunu bulmak için nympha’ların yaşadıkları korulara gider. Kıskanç ve geçimsiz bir kişiliği ile bilinen Hera’yı gören nympha’lar etrafa kaçışmaya başlarlar ama içlerinden sadece biri, Echo, yerinden kıpırdamaz. Hera bu güzel nympha’nın tepkisizliğini ve korkusuzluğunu Zeus’la muhtemel ilişkisine bağlayarak onu cezalandırır. Hera’nın cezasına göre; Echo artık konuşamamaya, yalnızca karşısındaki kişinin söylediklerinin son kelime ya da hecesini tekrarlamaya mahkum edilmiştir.

Şizofreninin katatoni tipindeki belirtilerden üç tanesi, yankıyı simgeleyen bir isim olan Echo’dan esinlenerek isimlendirilmiştir: Ekhomimia, Ekhopraxia ve Ekholalia. Bu belirtilerde hasta, bir eko gibi, karşısındakinin yaptığı mimikleri veya hareketleri, söylediği sözleri ya da kelimeleri aynen tekrarlar. Şizofreninin bir semptomu olan ‘ekolali’ ise kişinin, karşısındakinin söylediği kelimeleri, cümleleri veya yaptığı davranışları anlamsız ve isteksiz bir şekilde tekrarlaması anlamına gelir. Bu durum genellikle psikoz veya ciddi beyin hasarı belirtisi olarak kabul edilir.

Notlar:

Nymphler*: Yunan mitolojisinde, doğa ve denizi kaplayan birçok dişi, tanrısal varlıklara nemf denilir. Bu varlıklar ölümsüz değillerdir, ancak ambrosia* adlı tanrısal bir yiyecek ile beslendikleri için uzun süre yaşarlar ve her zaman genç ve güzel kalmayı başarırlar.

Ambrosia*: Yunan mitolojisinde “sonsuz hayat” veren balımsı bir madde olarak tasvir edilir.

Sena Sarıtaş

08.07.2023