Filozoflarla Tanışalım Serisi Bölüm 7: Jean-Jacques Rousseau 

Merhaba sevgili inekle Okur! Hız kesmeden tarihteki önemli filozoflarımızı tanımaya devam edeceğiz. Bir önceki bölümümüzde Aquinaslı Thomas’a konuk olurken bu bölümde İsviçre’ye gideceğimizi söylemiştik. Bugün hakkında konuşacağımız kişi -biz ondan kısaca JJR olarak bahsedeceğiz- felsefe tarihinin ve siyaset felsefesinin belki de en önemli isimlerinden biri.

JEAN JACQUES ROUSSEAU

JJR 1712’de Cenevre’de doğmuş. Doğumundan hemen sonra annesinin ölmesi ve babasının küçük yaşta onu kaybetmesi üzerine kalıcı bir evi hiçbir zaman olmadı. Evden eve savrulan JJR en sonunda Paris’e gitti ve orada yine oldukça önemli bir filozof olan Diderot’yla arkadaşlık kurdu. Diderot, aydınlanmanın en önemli kişilerinden biriydi ve kısa zamanda JJR da bu önemli kişilerin arasında yerini buldu.

JJR eserler ürettikçe popülaritesi gittikçe arttı. “Toplum Sözleşmesi” ve “Emile” adlı eserleriyle bu popülerliği iyice tavan yaptı. (Sevgili okur, bu eserleri okumanı şiddetle tavsiye ederim!) Tabi herkes bu eserlere sıcak yaklaşmadı. Fransız monarşisi bu kitaplarda geçen eleştirileri beğenmedi ve JJR’ı tutuklattı. Böylece JJR Cenevre’ye geri döndü. Burada da ünlü “İtiraflar” adlı eserini kaleme aldı. En sonunda Fransa’ya geri dönen JJR 1778 yılında aniden öldü.

1789 yılında gerçekleşen Fransız Devrimi’yle birlikte yönetimde yeni fikirler başa geldi böylece daha önceden JJR’ın tutuklanmasına sebep olan düşünceler kahramanlaştırıldı. Onun düşünceleri devrimlere kaynaklık etti ve batı felsefesinde inanılmaz bir etkiye sahip oldu.

İNSANLAR ARASINDAKİ EŞİTSİZLİĞİN KAYNAĞI

JJR’ın en önemli eserlerinden biri olan bu kitapta JJR, insanlar arasındaki eşitsizlik hakkında konuşu ve bu eşitsizlikleri tanımlar. Ona göre temel iki ilke insanı güdülüyordu ve bunlar öz koruma ve acıma idi. İnsanı diğer hayvanlardan ayıran tek şey insanın mükemmelleşebilme duygusuydu. İnsanlar aynı zamanda öz sevgisi adlı bir dürtü geliştirir. Buna göre insanlar mutlu olabilmek için diğer insanlara üstünlük kurmalıdır. Bu durum ilerledikçe emek ve özel mülkiyet kavramları ortaya çıkar ve emek sömürülür.

Jean Jacques Rousseau hakkında konuşacak aslında çok çok daha fazla konumuz olsa da yazımızı burada bitireceğiz sevgili okur. Toplum Sözleşmesi adlı eserinde yazdığı “İnsanlar özgür doğarlar, oysaki her yerde zincire vurulmuşlardır.” cümlesiyle bizi ve batı felsefesini derinden etkileyen JJR’ın fikirleri tek bir blog yazısına sığamaz. Onun fikirleri ilgini çektiyse eserlerine de göz atmanı öneririm.

Bir sonraki yazımızda Prusya’ya giderek yine çok çok önemli bir filozofla tanışacağız. O zamana kadar kendine iyi bak sevgili okur!

Emine Ekin Kanat

12.05.2023