Türk Edebiyatının Unutulmaz İsmi: Sabahattin Ali
Sabahattin Ali Gümülcine’ye bağlı Eğridere ilçesinde Yüzbaşı Ali Selahattin Bey ve Hüsniye Hanım’ın ilk çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Sabahattin Ali, eğitim hayatına Üsküdar Doğancılar’daki Füyuzat-ı Osmaniye Mektebi’nde başlamıştır. Başarılı bir öğrenci olan Sabahattin Ali, İstanbul Muallim Mektebi’nden öğretmen diploması ile mezun olmuştur.
Sabahattin Ali, edebi eserleri ile Türk edebiyatında öncü isimlerden birisi olmuştur. Roman, öykü, şiir ve oyun alanlarında toplam 19 eseri vardır. Kuyucaklı Yusuf, İçimizdeki Şeytan, Kürk Mantolu Madonna, Değirmen, Kağnı, Yeni Dünya, Sırça Köşk eserlerinden bazılarıdır.
Sabahattin Ali’nin romanlarında bireysel temalar ön plandadır. Kullandığı kavramlar aile, evlilik, aşk, intihar ve mektuptur. Sabahattin Ali’nin romanlarında öne çıkan konular ise sosyal sorunlar, iletişimsizlik ve yalnızlıktır. Sabahattin Ali, eleştirel ve gerçekçi tavırla kaleme aldığı romanlarında aydın kesimi de eleştirmiştir. Kaleme aldığı üç romanının da ana karakteri erkek olan Sabahattin Ali, bu karakterleri bulundukları çevreye uyum sağlayamamış kişilerden seçmiştir. Farklı mekan ve farklı zaman dilimlerini anlatan romanları ile sosyal gerçekçi eserler kaleme almış olan Sabahattin Ali’nin dili de yalın, sade ve anlaşılır bir dildir.
Sabahattin Ali, toplumcu gerçekçi edebiyat akımından etkilenmiştir. Toplumcu gerçekçi edebiyat akımı 1930’lu yıllarda sosyalizmin sanat ve edebiyata yansıması olarak ortaya çıkmış ve ilk örneği Gorki’nin “Ana” adlı romanı kabul edilen bir akımdır.
Sabahattin Ali, Aliye Hanım’la 16 Mayıs 1935 tarihinde Kadıköy Evlendirme Dairesi’nde evlenmiştir. Bu evlilikten doğan Sabahattin Ali’nin tek çocuğu Türk piyanist ve müzikbilimci Filiz Ali’dir. Sabahattin Ali, öldürüldüğünde 41 yaşındadır. Hakkında açılan davalardan ve verilen mahkûmiyet kararlarından bunaldığı ve tedirgin bir yaşam sürdüğü için Türkiye’den kaçmak istemiştir. Bu amacını gerçekleştirmek için cezaevinde tanıştığı arkadaşı Berber Hasan’ın bir tanıdığı olan Ali Ertekin’le 31 Mart 1948’de Kırklareli’ne gitmek için yola çıkan Sabahattin Ali, 1 Nisan 1948’de Ali Ertekin tarafından yolculuk esnasında öldürülmüştür.
Cumhuriyet Dönemi’nin başarılı sanatçılarından olan Sabahattin Ali günümüzde bile hâlâ okunmaya devam eden birçok ölümsüz eser bırakmıştır.
Edanur Deveci
14.07.2023